De BNA Friesland heeft in samenwerking met het bureau Sprezzatura de prijsvraag belvédère Groot Vijversburg georganiseerd.
Met de plannen voor Groot Vijversburg wil de eigenaar, de Stichting op Toutenburg,  van het bestaande landgoed Park Vijversburg - beter bekend als het Bos van Ypeij - een culturele voorziening van nationale allure creëren. Groot Vijversburg zal het huidige als rijksmonument aangemerkte landgoed qua oppervlakte meer dan verdubbelen naar ruim 30 ha. Reeds dit jaar vindt de eerste fase van de uitbreiding haar beslag. Aan het programma van eisen voor de vervolgplannen, waarbij het landgoed moet worden omgetoverd tot een cultuurvoorziening met tijdelijke en permanente kunst, wordt thans gewerkt. Een van de uitgangspunten daarbij is om op te schuiven naar de gemeente Leeuwarden, waarbij het gebied tussen Aqua Lutra en het park bij de uitbreiding van het landgoed wordt betrokken. Mede om tot een goede spreiding van het publiek over het nieuwe landgoed te komen, is een attractiepunt aan het voeteneind van het gebied, dat deel uitmaakt van het grondgebied van de gemeente Leeuwarden, gewenst.
Een uitzichttoren of belvédère zou een dergelijk attractiepunt kunnen zijn. De nieuwe belvédère zou tevens de draad van de historie op kunnen pakken, omdat de erflater van het landgoed, Age Looxma Ypeij in het huidige park een uitzichttoren heeft geplaatst, die in 1993 om veiligheidsredenen moest worden afgebroken.
Op de thans aan de orde zijnde prijsvraag met de opdracht
“Ontwerp een belvédère met attractiewaarde in het nieuwe uitbreidingsgebied van Groot Vijversburg dat gelegen is in de gemeente Leeuwarden” zijn in totaal 30 inzendingen binnengekomen. De schetsen en maquettes van architecten, kunstenaars, vormgevers, studenten en autodidacten, waarvan enkele zich presenteren als team, geven een bijzonder veelzijdig en fantasierijk beeld van de mogelijkheden. Het totale niveau van de inzendingen acht de jury in zijn algemeenheid van een verrassende hoge kwaliteit. Dat bij de keuze voor een vijftal genomineerden de jury het erg moeilijk heeft gehad, klinkt als een gemakkelijk cliché, maar de harde werkelijkheid is, dat een aantal inzendingen van bijzondere kwaliteit toch niet konden worden genomineerd door de grote concurrentie van andere goede ontwerpen. De ingediende ontwerpen zijn voor een groot deel multifunctioneel, waarbij is aangesloten op de in het informatiepakket opgenomen opmerking dat er ook plannen bestaan om een bescheiden tentoonstellingsruimte te realiseren die ook geschikt is voor andere kleinschalige culturele bijeenkomsten. Niet alleen de combinatie van uitzichttoren met inpandige expositie- en activiteitenruimte is door veel inzenders naar voren gebracht, maar ook bijkomende voorzieningen als een horecafunctie met sanitair en liften zijn meegenomen. Sommige ontwerpers hebben zelfs een uitgebreid landschappelijk inpassingsplan aan de plannen toegevoegd.
Bij de keuzebepaling voor de genomineerden is door de jury niet vooraf een uitgewerkte checklist met toetsingselementen geformuleerd. Via een individuele benaderingswijze is na een eerste keuzebepaling dieper ingegaan op een aantal kanshebbers die vervolgens hebben geleid tot een aantal van vijf genomineerden. Omdat de inzendingen onder motto hebben plaatsgevonden, werd dan ook pas na afloop van de jurering duidelijk welke namen achter de motto’s schuilgingen.
Het ontwerp van Pieter Jukema getiteld B-O-O-M, staat voor het Engelse stijgen en refereert tegelijk aan een boom door zijn ranke verschijningsvorm in de vorm van een van een 30 meter hoge toren. De toren met lift wordt aan de voet omgeven door een paviljoen omgeven door water. In deze rechthoekige onderbouw met vegetatiedak zijn ondergebracht een theehuis en ontvangstruimte met op de volgende verdieping een expositieruimte. Natuurlijke materialen worden gebruikt teneinde aan te sluiten op de natuurlijke omgeving. De jury waardeert het ontwerp omdat het zo goed beantwoordt aan de te stellen eisen van een belvédère op de uitgekozen plek. Het rationele ontwerp zou tevens een reëel financieel haalbaarheidsgehalte hebben, blijkens de toelichting op het ontwerp. Hiermee wordt tevens aangegeven dat het ontwerp er alles toe in het werk stelt om maar uitgevoerd te kunnen worden, waardoor het als allemansvriend de verrassing enigszins uit de weg gaat.
Het ontwerp MAUK van ontwerpteam Pixel, een jong ontwerpteam van vier net afgestudeerde dan wel aan het afstuderen zijnde architecten, verwijst naar de roepnaam Mauk van M.C. Escher. Evenals Escher wordt gebruik gemaakt van de trap als beeldillusie. Met trappen als wegwijzers heeft Pixel drie routes in een belvédère uitgezet, waarbij in het volume van het gebouw, rond het gebouw of afwisselend binnen en buiten verrassende visuele ervaringen ontstaan. De stapeling van de elementen die beeldbepalend zijn voor de 32 meter hoge toren oogt op het eerste gezicht als een vernuftige complexe structuur. De uitwendige trap, die noodzakelijk is om van het ene platform naar het andere platform te komen is echter weinig vloeiend waardoor het harmonieuze geheel wordt verstoord. Ook worden vraagtekens geplaatst wat er moet gebeuren met de overmaat aan ruimte die in de grote binnenruimte van de hoofdstructuur zijn gecreëerd.
Het ontwerp Blind d’Arts van Klaas Bokma gaat eveneens uit van een trapconstructie die Escheriaans aandoet. De trappen kronkelen als losse elementen om de ranke toren heen die voor de beklimmer een avontuurlijke ervaring zullen zijn. De toren roept associaties op met een Italiaanse campanilla. De toren mengt zich niet in het esthetische debat, hij staat daar als vanzelfsprekend alsof hij er altijd al gestaan heeft. De sterke vorm met aan de voet een eenvoudige overdekte ruimte heeft alleen als nadeel dat hij voor het publiek minder toegankelijk is.
Van een totaal andere orde is het ontwerp E-motion van architect M.H. Brandt. De enorme maquette gaat overeenkomstig de indieningsvoorwaarde uit van een schaal van 1 : 50 en geeft een goed inzicht in de ruimtelijke consequenties: een ruim 50 meter hoge toren die in horizontale rusttoestand dienst doet als een soort loopbrug. Via een lier wordt de loopbrug of vakwerkligger omhooggehezen, het huisje aan het eindpunt functioneert daarbij als gondel. Door een zwaar betonnen blok aan het andere eindpunt dat bij het ophijsen als contragewicht in het water wordt ondergedompeld, kan het geheel met weinig energie worden opgetakeld. De gehele constructie inclusief het gebouwtje waarin de lier is bevestigd en dat dienst kan doen als expositieruimte, betekent een ingreep in het gebied van bijna 100 meter lengte. De jury onderkent de spectaculaire attractiewaarde van de inzending en geeft een eervolle vermelding voor de wijze waarop een en ander via panelen en maquette is gevisualiseerd, maar twijfelt naast de practische uitvoerbaarheid van de noodzakelijk grootscheepse landschappelijke inpassing tegelijkertijd aan het blijvende karakter van het verrassingseffect.
Het ontwerp dat onder het motto Tour de Belvédère is ingediend door Next Architects uit Amsterdam wordt tenslotte door de jury unaniem geprezen. De ontworpen toren is een transparante losse organische kegelvorm en bestaat uit drie kolommen die tezamen met een inpandige hellingbaan annex trap en omzwachtelende lamellen zorgt voor de stabiliteit van de constructie. Het geheel is één ruimte: een expositieruimte die in hoogte subtiel overgaat in een uitzichtruimte. De route in de toren meandert omhoog en wordt tijdens het omhoog gaan steeds steiler, waarbij de hellingbaan transformeert naar een trap. De lamellengevel wordt in hoogte steeds transparanter waardoor het uitzicht steeds verder toeneemt met als apotheose het kraaiennest als eindpunt van de toren.
De jury vindt het ontwerp intrigerend dat uitnodigt om te worden ontrafeld. De toren is volstrekt uniek en kent dus geen precedenten in de geschiedenis. Daarnaast is de creatie beloftevol omdat verwacht wordt dat zij op het publiek als ontdekking een onmiskenbare aantrekkingskracht zal vormen. Tour de Belvédère roept iets bijzonders op en is niet alleen voor Friesland een aanwinst, maar is bovendien internationaal gezien qua verschijningsvorm uniek te noemen.
De jury kent dan ook met bijzonder veel genoegen eensgezind de eerste prijs toe aan het ontwerp van Next Architects.

De leden van de jury
Arno Brok, Wethouder Cultuur van de gemeente Leeuwarden, samen met Harmen de Haas, directeur strategisch beleid en projecten gemeente Leeuwarden
Ruurd Gietema, stedenbouwkundige en directeur buro KCAP Rotterdam
Sipke Castelein, namens de Stichting Beeldenpark Vijversburg
Bertus de Jong, landschapsarchitect, Dienst landelijk gebied provincie Fryslân
Bert van der Ploeg, architect, voorzitter BNA Friesland.

Opsteller juryrapport/coördinatie Cor Wetting, Bureau Sprezzatura